ROM Là Gì?
ROM, viết tắt của Read-Only Memory, là một loại bộ nhớ máy tính lưu trữ dữ liệu vĩnh viễn. Không giống như các dạng bộ nhớ khác, chẳng hạn như RAM (Bộ nhớ truy cập ngẫu nhiên), dữ liệu trong ROM luôn được bảo vệ không bị mất, hay xóa ngay cả khi tắt nguồn máy tính. Dữ liệu được lưu trữ trong ROM không thể dễ dàng sửa đổi hoặc xóa, do đó “chỉ để đọc”.
Nhiệm vụ của ROM
ROM thực hiện nhiều nhiệm vụ quan trọng khác nhau trong hệ thống máy tính và thiết bị điện tử, bao gồm:
Lưu trữ BIOS: Hệ thống Đầu vào/Đầu ra Cơ bản (BIOS) là phần được lưu trữ trong ROM cung cấp khả năng kiểm soát phần cứng máy tính ở mức thấp nhất.
Lưu trữ Firmware: Firmware là phần mềm được lưu trữ vĩnh viễn trong ROM, được sử dụng để điều khiển các thiết bị phần cứng cụ thể, chẳng hạn như card đồ họa hoặc card mạng, ổ cứng ..v..v.
Lưu trữ Boot Loader: Boot Loader hay bộ khởi động là chương trình tải hệ điều hành vào bộ nhớ khi máy tính khởi động.
Lưu trữ các công cụ khắc phục sự cố (Diagnostic tools): Một số loại ROM cũng có thể lưu trữ các công cụ chẩn đoán có thể được sử dụng để khắc phục sự cố với máy tính.
Cách ROM hoạt động
ROM hoạt động bằng cách lưu trữ dữ liệu bằng các mạch điện tử, lưu thông tin vĩnh viễn trong quá trình sản xuất. Dữ liệu được lưu trữ vẫn còn nguyên vẹn ngay cả khi nguồn điện bị ngắt khỏi hệ thống. Trong quá trình khởi động, bios của máy tính truy cập các chức năng và dữ liệu được lưu trữ trong ROM để khởi tạo phần cứng và khởi động hệ điều hành.
Một số loại ROM
MROM (mask ROM)
MROM (mask ROM) là dạng ROM sớm nhất và được tạo ra trong quá trình sản xuất mạch tích hợp. Dữ liệu được nhúng vật lý trong mạch bằng quy trình quang khắc. Khi dữ liệu được lập trình vào chip, nó không thể bị thay đổi hoặc xóa.
PROM (programmable ROM)
PROM là một loại ROM có thể được lập trình bởi người dùng sau khi mua, có thể lưu dữ liệu hoặc ghi các chương trình. Sau khi được thực hiện, PROM sẽ lưu giữ dữ liệu vĩnh viễn và không thể sửa đổi.
EPROM (erasable programmable ROM)
EPROM là một loại ROM cho phép xóa và thực hiện ghi dữ liệu lại, sử dụng một chương trình đặc biệt để chip bộ nhớ tiếp xúc với tia cực tím. Bằng cách tiếp xúc chip dưới ánh sáng tia cực tím trong một khoảng thời gian nhất định, dữ liệu được lưu trữ có thể bị xóa, làm cho EPROM sẵn sàng để cài lại mới.
EEPROM (electrically erasable programmable ROM)
EEPROM tương tự như EPROM nhưng có thể xóa và lập trình lại bằng điện mà không cần tiếp xúc với tia cực tím. EEPROM cho phép xóa có chọn lọc và ghi lại dữ liệu cụ thể trong chip.
Flash ROM
Flash ROM là một loại EEPROM cho phép xóa và lập trình lại nhanh hơn và thuận tiện hơn. Nó thường được sử dụng trong ổ USB, thẻ nhớ và ổ cứng thể rắn (SSD). Bộ nhớ flash có thể được xóa và lập trình lại theo khối thay vì riêng lẻ, giúp lưu trữ dữ liệu quy mô lớn hiệu quả hơn.
ROM và RAM
Mặc dù cả ROM và RAM đều là các loại bộ nhớ máy tính, nhưng chúng phục vụ các mục đích khác nhau:
ROM lưu trữ dữ liệu vĩnh viễn không dễ bị sửa đổi hoặc xóa, trong khi RAM là bộ nhớ tạm thời.
ROM giữ lại dữ liệu của nó ngay cả khi tắt nguồn máy tính, trong khi RAM mất nội dung khi ngắt nguồn.
Ưu nhược điểm
Ưu điểm
Lưu trữ dữ liệu vĩnh viễn, không bị ảnh hưởng khi mất điện, sập nguồn, hay tắt máy.
Cần thiết cho các phần mềm làm việc trực tiếp với phần cứng như BIOS, Firmware và khởi tạo hệ thống.
Cung cấp một phương tiện lưu trữ an toàn và chống giả mạo.
Nhược điểm
Dữ liệu không thể dễ dàng sửa đổi hoặc cập nhật, muốn thực hiện phải sử dụng các kỹ thuật đặc biệt, người dùng khó có thể thực hiện.
Các loại ROM khác nhau có mức độ linh hoạt khác nhau để sửa đổi dữ liệu.
Sản xuất ROM có thể tốn kém do quy trình chế tạo tùy chỉnh.
